Wat verder terug in de tijd voor deze wijk
Geschiedenis van de wijk Kantonnier in Best
Woeste
gronden, te weten heide en bos. Zo zag de plek waar onze wijk nu ligt
er tot ergens rond 1840 waarschijnlijk uit. Zover bekend geen bebouwing.
In de omgeving en mogelijk zelfs op het grondgebied van de huidige wijk
zijn wel oudheidkundige opgravingen gedaan. Helaas is niet altijd goed
bijgehouden op welke plek zaken werden gevonden, maar als je midden in
de heide staat is een plaatsbepaling natuurlijk ook niet zo makkelijk
gedaan. Wel is bekend dat op slechts enkele honderden meters afstand
spullen uit de steentijd zijn opgegraven. Dit grafveld ligt nu net ten
zuiden van het Wilhelminakanaal dat nu de zuidgrens van onze wijk vormt.
In
de middeleeuwen hield de bebouwing op bij wat toen en nu als
Naastenbest bekend staat. Zuidelijk daarvan lagen de woeste gronden die
gezamenlijk bezit danwel niemands bezit waren. (Al had de hertog van
Brabant natuurlijk officieel het eigendom in handen.)
Tekening uit "Te Best Wart", oorspronkelijk uit Atlas J. Kuyper 1866
Het
grondgebied van de huidige wijk werd in die tijd mogelijk doorkruist
door het Weverspad(?). Verder maakte het grondgebied deel uit van een
groot onbewoond heidegebeid dat in deze omgeving bestond uit de
Oirschotse Heide, de Bestsche Heide, Achtsche Heide, Molen Heide en
Groote Heide. Deze heides waren na het kappen van de bomen ontstaan op
de zandrug die na een ijstijd gevormd was.
Foto "Te Best Wart", oorspronkelijk uit Atlas Van der Voort Pieck
In
feite één grote band aan heide die zuidelijk van het toenmalige
Oirschot, Best en Nijnsel lag. Zuidelijk van die band aan heide lagen
Acht, Ekkersrijt en Son. In die heide gebieden ook een aantal natte
gebieden, zoals de plassen die we tot op de dag van vandaag tegenkomen,
al waren het toen nog slechts dieper gelegen gebieden die vaak onder
water stonden. Het stuk grond waarop onze wijk ligt lag echter hoger en
was altijd een redelijk droog gebied. Voordat het kanaal werd gegraven,
was de grond waarop de wijk nu staat bekend als de "Bestsche Heide".
Best
werd vanaf 1850 ontsloten door een verharde weg naar Eindhoven, de
verharde weg die we nu de "Oude Rijksweg" noemen, de spoorbaan die in
1866 vorm kreeg en in 1872 bij de eerste plannen voor het aanleggen van
het kanaal. Dat kanaal werd overigens pas in 1923 volledig gerealiseerd.
Pas eind jaren 30 in de 20e eeuw was ook het kanaal naar Eindhoven een
feit.
Ergens tussen begin en
halverwege de 19e eeuw werd de Bestsche Heide als akkerland in gebruik
genomen. Tot in de jaren 50 van de 20e eeuw stond de omgeving bekend om
de weidse uitzichten. Zo vlak als een pannenkoek met weinig bomen. Hoe
anders wat dat als de blik naar het Oosten werd gericht, alwaar Best
toen en nu ruim in de bossen zit. Op heel het grondgebied waar nu onze
wijk staat was zover mij nu bekend slechts een tweetal boerderijen te
vinden. De rest van de ruimte was akkerland. Heel aardig om te
constateren dat waar toen de boerderij Mariahoeve stond, nu een stuk
groen te vinden is, en het akkerland van toen is nu volledig bebouwd. De
boerderij stond op het grasveld dat we nu vinden tussen Grasklokje en
Herik.
Hier een mooi
plaatje van de wijk achter de toen (ergens in jaren 50) nog deels in
aanbouw zijnde wijk Wilhelminadorp. Zie de weidsheid vanaf het kanaal,
hoe anders is dat nu, met de huidige prachtige bomenrij langs het
kanaal.
Rechts bovenin is nog het weiland met de twee
boerderijen te zien. Het kanaal nog midden in de weilanden. Dank aan
Fam. Steenbakkers voor de foto.
Op de foto kunt u
de boerderij nog zien liggen, ze ligt achter de wijk die we nu "oud"
Wilhelminadorp noemen. Achter deze wijk zien we al wat activiteiten die
lijken te wijzen op de naderende bouw van onze wijk. De foto is ter
beschikking gesteld door Mobest.
In 1972 werd ook van de andere kant een foto genomen, namelijk vanaf onderaan de Heidebrug.
De foto is helaas niet erg scherp. Wie goed
kijkt, kan aan de elektriciteitsmasten nog een indruk krijgen in welke
richting gekeken werd. Het aardige voor mij is, is dat als ik vanuit
mijn zolderraam op de Bereklauw naar de kerk rechts van het midden kijk,
ik dezelfde richting op kijk als dat de foto genomen werd. Helaas is me
nog onduidelijk welke fabriek links van het midden rook aan het
uitbraken is. Wie weet het? De foto is overigens ter beschikking gesteld
door de Fam. van Bommel, nu nog woonachtig in de wijk. De foto is gemaakt in 1972.
Hoe zag de Maria Hoeve er ook al weer uit:
of wat dacht u van de Gebroeders de Koninglaan, toen deze nog aan de rand van Best lag. Bijna niet in te denken...
(Foto Maria Hoeve en Gebr. de Koninglaan ter beschikking gesteld door Fam. Steenbakkers)
Begin 2000 is deze luchtfoto van de wijk genomen.
